โดยปกติแล้วต้นไม้แต่ละชนิดนอกจากจะมีชื่อเป็นของตัวเอง เขายังมีนามสกุลกันด้วยนะ เช่น ฟิโลเดนดรอน ซานาดู (Philodendron xanadu), มอนสเตอรา บอร์สิเกียน่า อัลโบ (Monstera Borsigiana Albo), อโลคาเซีย ซานเดอเรียนา บูล (Alocasia Sanderiana Bull) ซึ่งชื่อด้านหน้าสุดที่พวกเราได้ยินบ่อยๆ นี่แหละค่ะ คือ ‘สกุล’ ของต้นไม้ และต้นไม้หลายสกุลก็อาจอยู่ในวงศ์เดียวกันด้วย พูดง่ายๆ ก็คือ เป็นเครือญาติกัน ด้วยลักษณะใกล้เคียงจึงถูกนำมารวมในวงศ์เดียวกัน ส่วนจุดที่แตกต่างจะถูกจำแนกย่อยเป็น ‘สกุล’ อีกทีหนึ่ง 

          ต้นไม้ที่แอดจะพูดถึงในวันนี้ ล้วนอยู่ในวงศ์ Araceae วงศ์พืชมีดอกที่เป็นพืชใบเลี้ยงเดี่ยว ซึ่งมีทั้งต้นไม้ยอดฮิตอย่างฟิโลเดนดรอน มอนสเตอรา หน้าวัว บอน แล้วจุดที่แตกต่างกันจนทำให้ต้องแยกสกุลล่ะมีอะไรบ้าง ถ้าอยากไขข้อสงสัย ก็ตามมาอ่านบทความด้านล่างนี้ได้เลยค่า

สกุลฟิโลเดนดรอน (Philodendron)

ฟิโลเดนดรอน (Philodendron) หรือที่เรียกกันติดปากว่า ฟิโล มาจากภาษากรีกที่ประกอบกัน 2 คำ คำว่า ‘Phileo’ หมายถึง ความรัก คำว่า ‘Dendron’ หมายถึง ต้นไม้ ซึ่ง Philodendron มาจากลักษณะนิสัยที่ชอบอยู่ใต้ร่มใบของต้นไม้ใหญ่ ไม้ชนิดนี้มีถิ่นกำเนิดจากทวีปอเมริกาใต้ พบได้ตามป่า ต่อมาคนนิยมนำมาเลี้ยงเป็นไม้ประดับ ปลูกในกระถางกันมากขึ้น 

รูปลักษณ์ภายนอก: เป็นทั้งไม้เถาและจัดเป็นฟอร์มกอก็ได้ มีใบเดี่ยวขนาดใหญ่ สีเขียวสด เป็นมัน  แต่ละชนิดมีรูปทรงใบที่แตกต่างกัน เช่น รูปไวโอลีน รูปหัวใจ รูปทรงยาวคล้ายหอก บางต้นอาจมีการกลายพันธุ์ทำให้ใบติดด่างขาว ด่างเหลือง หรือด่างชมพู ก้านมีทั้งสีเขียว สีส้ม สีแดง มีรากอากาศยาว

ความชอบส่วนตัว: โดยปกติชอบเลื้อยพันอยู่ใต้ต้นไม้ใหญ่ รักความชื้นแบบในป่า มีอากาศถ่ายเทดี ถ้านำมาเลี้ยงในกระถางควรรดน้ำอย่างสม่ำเสมอ ใส่กาบมะพร้าวสับเพื่อกักเก็บความชื้นก็ชอบมาก ชอบแสงแดดรำไร ไม่ชอบแดดจัด 

ต้นที่นิยม: ฟิโลเดนดรอน พิงค์ปรินต์เซส, ฟิโลเดนดรอน ซานาดู, ฟิโลเดนดรอนใบมะละกอ, ฟิโลเดนดรอน ไบเพนนิโฟเลียม (ฟิโลไวโอลีนเขียว), ฟิโลเดนดรอน เอรูเบสเซนส์ เลมอนไลม์ (ฟิโลทอง), ฟิโลเดนดรอนไจแอนเตียม (ฟิโลเดนดรอนหูช้าง), ฟิโลเดนดรอน บิลลิทาย (ฟิโลก้านส้ม)

สกุลมอนสเตอรา (Monstera)

มอนสเตอรา (Monstera) มีที่มาจากภาษาละติน คำว่า ‘Monstrum’ หมายถึง แปลกประหลาดหรือผิดปกติ ซึ่งตั้งตามลักษณะของใบที่มีความแปลกทั้งรูปทรงและขอบใบ มีถิ่นกำเนิดจากทวีปอเมริกา ปัจจุบันเป็นที่นิยมในประเทศไทย มักนำมาประดับตกแต่งทั้งในบ้านและนอกบ้าน

นอกจากนี้ ยังมีสายพันธุ์มอนสเตอราที่เป็นของไทยโดยเฉพาะด้วย ชื่อ มอนสเตอรา ไทยคอนสเตลเลชัน หรือ มอนสเตอรา ไทยคอน  (Monstera Thai Constellation) ถูกพัฒนาในห้องแล็บ โดยนักวิจัยชาวไทย ซึ่งมีลักษณะสีขาวออกครีมกระจายทั่วใบ เหมือนกลุ่มดาวตามชื่อ Constellation 

รูปลักษณ์ภายนอก: มีทั้งชนิดไม้เลื้อยและไม่เลื้อย ต้นอ่อนจะมีใบเรียบ มัน สีเขียว เมื่อโตขึ้นจะเริ่มมีขอบใบหยักลึก และเมื่อโตเต็มที่จะมีรูกลางใบ แบบไม่เลื้อยมีขนาดใบใหญ่และแข็งแรงกว่า แต่โตช้ากว่าชนิดไม้เลื้อย บางต้นมีการกลายพันธุ์ทำให้เกิดลักษณะด่างขาว ด่างเหลือง หรือมีสีเขียวมินต์

ความชอบส่วนตัว: เนื่องจากมีถิ่นกำเนิดในแถบป่าดิบชื้น จึงชอบความชื้นเป็นพิเศษ ชอบน้ำ แต่ไม่ถึงกับแฉะ วัสดุปลูกควรระบายน้ำได้ดี ไม่ให้มีน้ำขัง ชอบแสงแดดรำไร ถึงแม้จะมีความชอบส่วนตัวในลักษณะนี้ แต่ก็สามารถทนได้ต่อทุกสภาพอากาศในประเทศไทย

ต้นที่นิยม: มอนสเตอรา เดลิซิโอซ่า มิ้นต์, มอนสเตอรา ออเรีย ด่างเหลือง, มอนสเตอรา บอร์สิเกียน่า อัลโบ, มอนสเตอรา ไทคอนสเตลเลชัน, มอนสเตอรา เดลิซิโอซ่า (มอนสเตอรา ไจแอนท์), มอนสเตอรา อิพิเพรมนอยเดส (พลูฉลุยักษ์)

สกุลอโลคาเซีย (Alocasia)

อโลคาเซีย (Alocasia) คำนี้มีที่มาจากการนำตัวอักษร ‘a’ ในภาษาอังกฤษ มาวางหน้าคำว่า ‘Colocasia’ ซึ่งให้ความหมายในเชิงปฏิเสธ แทนคำว่า ‘ไม่’ ดังนั้น Alocasia หมายถึง ไม่ใช่โคโลคาเซีย  เพราะมีลักษณะและนิสัยตรงข้ามกันโดยสิ้นเชิง

อโลคาเซีย เรียกอีกอย่างว่า บอนกระดาด เป็นพืชพื้นเมืองในเขตร้อนและกึ่งเขตร้อนของเอเชียและออสเตรเลียตะวันออก พบมากในแถบพม่า ฟิลิปปินส์ อินโดนีเซีย มาเลเซีย ในประเทศไทยนิยมปลูกเป็นไม้ประดับในกระถาง  

รูปลักษณ์ภายนอก: เป็นไม้ล้มลุก ใบเดี่ยว ปลายใบแหลม โคนเว้าลึกเป็นรูปหัวใจ บางชนิดมีรอยหยัก ใบมีสีเขียวอ่อนจนไปถึงเขียวเข้มเกือบดำ บางชนิดมีเส้นใบชัดสีตัดกับแผ่นใบ ก้านมีสีเขียว สีเขียวสลับดำ สีน้ำตาล ลำต้นที่เป็นแหล่งสะสมอาหารอยู่ใต้ดิน ส่วนที่งอกเหนือดินมีลักษณะเป็นกาบใบซ้อนกัน

ความชอบส่วนตัว: เป็นไม้ที่ชอบความชื้นสูง ควรรดน้ำอย่างสม่ำเสมอ แต่อย่ารดมากเกินจนมีน้ำขัง ชอบอยู่ในที่ที่แสงส่องถึง แดดรำไร ไม่โดนแดดจัด อากาศถ่ายเทสะดวก วัสดุปลูกควรระบายน้ำได้ดี ยิ่งผสมกาบมะพร้าวเพื่อช่วยกักเก็บรักษาความชื้นจะดีมาก

ต้นที่นิยม: อโลคาเซีย ซานเดอเรียนา (แก้วสารพัดนึก), อโลคาเซีย พรินเซ็ปส์ เพอร์เพิลโคล้ก, อโลคาเซีย หูช้าง, อโลคาเซีย เซบรีนา (อโลคาเซียม้าลาย), อโลคาเซีย สติงเรย์ (อโลคาเซียปลากระเบน), อโลคาเซีย ลองจิโลบา (พิงค์), อโลคาเซีย ฟรายเด๊ก, อโลคาเซีย ดราก้อนสเกล, อโลคาเซีย เนบิวลา, อโลคาเซีย ไมโล

ศัพท์เพิ่มเติมต่อท้ายสกุลที่เราควรรู้ไว้ จะช่วยให้เราจำแนกลักษณะของใบไม้ได้ง่ายยิ่งขึ้น มีอะไรบ้างไปดูกันเลยค่า

คำศัพท์น่ารู้

• Marble แปลว่า หินอ่อน หมายถึง ใบที่มีลวดลายคล้ายหินอ่อน
• Albo  แปลว่า ขาว มาจากภาษาละติน หมายถึงใบที่มีสีขาว
• Half แปลว่า ครึ่ง หมายถึง ใบที่มีสองสีแบ่งครึ่งตรงเส้นกลางใบ
• Wagyu หมายถึง ใบที่มีสีขาวด่างกระจายทั่วใบ ลักษณะเหมือนเนื้อวากิว
• Variegated แปลว่า มีหลากสี หมายถึง ใบด่าง
• Caramel หมายถึง ใบไม้ที่สีออกน้ำตาลคล้ายคาราเมล

          สกุลต้นไม้ที่เรานำมาบอกต่อเหล่านี้ล้วนเป็นที่นิยมในประเทศไทย หลายคนคงได้ยินชื่อบ่อย แต่ไม่รู้ว่าหน้าตาเป็นยังไง อยู่สกุลไหน แต่ถ้าได้อ่านจนถึงบรรทัดนี้แล้ว แอดเชื่อว่า คุณอาจเดาหน้าตาต้นไม้ออกตั้งแต่ได้ยินชื่อเลยก็ได้ สกุลต้นไม้ในวงศ์ Araceae ยังมีให้เราศึกษาอีกเยอะมาก แต่วันนี้แอดคงให้ข้อมูลได้เท่านี้ก่อน ไม่แน่คราวหน้าแอดอาจจะมาบอกเล่าสกุลไม้แบบเจาะลึกถึงพริกถึงขิงก็ได้น้า ใครเป็นสาวกไม้สกุลไหนรอติดตามเลยค่า