เชื่อว่าหลาย ๆ คนที่ชื่นชอบต้นไม้ นอกจากจะชอบสะสมต้นไม้เยอะ ๆ เพื่อทำให้ตนเองรู้สึกดีแล้ว ยังนำไปต่อยอดเพื่อสร้างรายได้กันอีกด้วย  และวันนี้เราจะมาบอกวิธีการขยายพันธุ์ต้นไม้ ซึ่งเพื่อน ๆ น่าจะรู้กันอยู่แล้วว่าประโยชน์ของการขยายพันธุ์ต้นไม้นั้นมีอะไรบ้าง แต่การขยายพันธุ์ต้นไม้นั้น ยังมีประโยชน์อีกอย่างหนึ่งที่หลาย ๆ คนอาจจะไม่ได้นึกถึง นั่นคือมันสามารถควบคุมต้นไม้ของคุณให้โตตามความต้องการได้ด้วย ซึ่งบางคนอาจคิดว่าการขยายพันธุ์นั้นเป็นเรื่องยาก แต่จริง ๆ แล้วง่ายกว่าที่คิดนะคะ ไปดูกันเล้ย…

     ประโยชน์ของการขยายพันธุ์ต้นไม้นั้นมีมากมายกว่าที่คิด ไม่ใช่เพียงแค่เพิ่มจำนวนเท่านั้น แต่ยังรวมไปถึงการทำให้ต้นไม้นั้นแข็งแรง สามารถรวมชนิดของต้นไม้มากกว่า 1 ชนิดไว้ในต้นเดียวกัน และยังเป็นวิธีลัดช่วงของการเจริญพันธุ์ซึ่งจะทำให้ผลผลิตที่รวดเร็วยิ่งขึ้นอีกด้วยค่ะ ซึ่งวันนี้เราจะมาแนะนำการขยายพันธุ์ต้นไม้ ด้วยวิธีการง่าย ๆ กันค่ะ

เริ่มจากการขยายพันธุ์พืชแบบอาศัยเพศกันค่ะ นั่นก็คือการขยายพันธุ์พืชแบบ

การเพาะเมล็ด 

คือ การนำเมล็ดที่เกิดจากการผสมเกสรเพศผู้และเกสรเพศเมียนำมาเพาะในวัสดุเพาะ เช่น

• ทรายหยาบ 
• แกลบดำ 
• ปุ๋ยดอก 
• ดิน

ในอัตราส่วน 1 : 1 :1 : 0.5  ส่วนวิธีการนั้นก็ง่ายนิดเดียวค่ะ 

•  เพียงแค่กดเมล็ดลงไปด้วยนิ้วมือให้ลึกประมาณ 2-3 เท่าของขนาดเส้นผ่าน    ศูนย์กลางเมล็ด 
• จากนั้นก็ดูแลรดน้ำให้มีความชื้นพอเหมาะ อย่าให้มากจนเกินไปค่ะ

     การขยายพันธุ์แบบไม่อาศัยเพศ หรือวิธีการขยายพันธุ์โดยการใช้ส่วนต่างๆของพืช เช่น ราก ลำต้น ใบ ที่สามารถเกิดรากและเจริญเติบโตเป็นต้นไม้ได้นั่นเองค่ะ

วิธีการปักชำกิ่ง 

• เลือกใช้กิ่งชนิดที่กึ่งแก่กึ่งอ่อนหรือที่มีลักษณะเป็นสีเขียวปนน้ำตาลค่ะความยาวประมาณ 20 – 30 เซนติเมตร ตัดส่วนโคนกิ่งใต้ข้อห่าง 1 เซนติเมตร เป็นรูปปากฉลามค่ะ

• นำกิ่งมาจุ่มในสารละลายเร่งการเกิดราก ผึ่งให้แห้งเล็กน้อย จากนั้นก็นำกิ่งไปปักในถุง ซึ่งภายในถุงนั้นจะมีขี้เถ้าแกลบ ต้องให้กิ่งเอียงประมาณ 30 องศาค่ะ
• ผ่านไปประมาณ 20 – 30 วัน กิ่งของเราที่ปักชำไว้ ก็จะมีรากขึ้นมาค่ะ จากนั้นนำไปลูกในดินผสมภายในถุงดำ รอประมาณ 1 – 2 เดือน จนกิ่งที่เราปักชำนั้นมีการแตกใบใหม่ออกมา จากนั้นจึงสามารถนำไปปลูกในแปลงได้ค่ะ ความยาวประมาณ 20 – 30 เซนติเมตร ตัดส่วนโคนกิ่งใต้ข้อห่าง 1 เซนติเมตร เป็นรูปปากฉลามค่ะ

วิธีการตอนกิ่ง   

คือ การทำให้กิ่งพืชนั้นเกิดขึ้นใหม่ในขณะที่ยังอยู่บนต้น นิยมทำในฤดูฝนค่ะ

• การเลือกกิ่ง ต้องเลือกกิ่งที่มีความสมบูรณ์และแข็งแรงค่ะ ไม่อ่อนหรือแก่เกินไป ควรใช้กิ่งที่มีขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางใหญ่กว่า 0.5 เซนติเมตร แนะนำว่าควรใช้กิ่งตั้งตรงมากกว่ากิ่งที่อยู่ในแนวนอนนะคะ เช่น กิ่งกระโดง เพราะว่าจะทำให้เกิดรากที่ดีกว่าค่ะ 
• การควั่นกิ่ง ขนาดความยาวในการควั่นกิ่งประมาณ 1 นิ้ว จากนั้นก็ใช้มีดขูดเนื้อเยื่อด้านนอกออกค่ะ
• ใช้สารเร่งราก นำเซราดิกซ์ (IBA ความเข้มข้น 3,000ppm) ละลายน้ำ ใช้พู่กันทาบริเวณรอยที่ควั่นนะคะ จากนั้นก็ทิ้งให้แห้งพอหมาดๆค่ะ
• การหุ้มกิ่งตอน ให้ใช้ขุยมะพร้าวเป็นตุ้ม นำมาแช่น้ำแล้วบีบพอหมาดนะคะ จากนั้นก็นำไปใส่ในถุงพลาสติกขนาดประมาณ 2 x 4 นิ้ว แล้วนำไปหุ้มกิ่งที่เราจะตอนค่ะ
• การดูแลรักษากิ่งตอนขณะออกราก จะดูแลความชิ้นให้เหมาะสมนะคะ ถ้าเป็นช่วงแล้ง ก็ต้องมีการให้น้ำที่ตุ้มเพิ่มขึ้น หลังจากตอนไปประมาณ 1 – 2 เดือน ตัดกิ่งตอนลงถุง และนำไปเลี้ยงไว้ในโรงเรือนเพาะชำ ประมาณ 1 – 2 เดือนค่ะ จึงจะทำมาปลูกในแปลงได้นะคะ

วิธีการต่อกิ่งแบบเสียบยอด

คือ การนำกิ่งพันธุ์ดีมาต่อบนต้นตอ ซึ่งมักจะใช้สำหรับการเปลี่ยนพันธุ์พืชมากกว่าการขยายพันธุ์ค่ะ

• เลือกต้นตอที่มีขนาดใกล้เคียงกับกิ่งที่พันธุ์ดีนะคะ จากนั้นตัดต้นตอที่ไม่มีข้อหรือตา ตัดให้เป็นมุมฉาก จากนั้นผ่าต้นตอตามแนวยาวให้ลึกประมาณ 1 – 2 นิ้ว ขึ้นอยู่กับขนาดของกิ่งค่ะ  จากนั้นนำมีดมาผ่าต้นตอให้เป็นแนวยาวค่ะ
• เตรียมกิ่งพันธุ์ดี ควรเลือกกิ่งที่มีขนาดใกล้เคียงกับต้นตอนะคะ จากนั้นเฉือนโคนกิ่งให้เฉียงลงทั้งสองข้าง จะเป็นลักษณะเป็นลิ่ม ความยาวประมาณ 1 – ½ นิ้ว จากนั้นนำมีดมาผ่าต้นตอให้เป็นแนวยาวค่ะ

• จากนั้นเราก็เสียบกิ่งที่เราเตรียมไว้ลงไปค่ะ ควรให้กิ่งที่เสียบลงไปกับต้นตอนั้นพอดีชิดทับกัน จากนั้นพันด้วยเทปพลาสติกให้แน่น จะได้ไม่หลุดจากกันค่ะ

วิธีการทาบกิ่ง 

คือ การนำพืชสองต้นมาเชื่อมให้เป็นต้นเดียวกันค่ะ

• เลือกต้นตอที่ขนาดใกล้เคียงกับกิ่งพันธุ์ดีนะคะ จากนั้นเฉือนกิ่งต้นตอให้เป็นปากฉลามให้มีความยาวประมาณ 2 นิ้ว และเฉือนปลายให้เป็นรูปลิ่มด้วยค่ะ
• เลือกกิ่งพันธุ์ดีให้ขนาดใกล้เคียงกับต้นตอนะคะ เฉือนกิ่งให้เข้าในเนื้อไม้ขึ้นไป ความยาวประมาณ 2 นิ้ว จากนั้นตัดส่วนปลายของเปลือกไม้ที่เฉือนไว้ให้เหลือประมาณ ½ นิ้วค่ะ
• นำต้นตอกับกิ่งที่เฉือนไว้มาประกบกันนะคะ สังเกตดูว่าส่วนของเนื้อเยื่อสัมผัสกันให้มากที่สุด จากนั้นก็พันด้วยเทปพลาสติกให้แน่นค่ะ

การขยายพันธุ์พืชนั้นสามารถทำได้โดยง่าย นอกจากการขยายพันธุ์ด้วยเมล็ดแล้ว ยังมีวิธีการขยายพันธุ์ได้ด้วยวิธีที่ได้กล่าวไว้ข้างต้น คือ การปักชำกิ่ง การตอนกิ่ง การต่อกิ่งแบบเสียบยอด และการทาบกิ่ง ที่มีวิธีการที่แตกต่างกันออกไป สามารถเพิ่มจำนวนผลผลิตได้อย่างรวดเร็วและมีประสิทธิผลอย่างดี และยังเป็นการรักษาการเจริญเติบโตของต้นไม้อีกด้วยนะ เพื่อน ๆ สามารถนำเอาวิธีการขยายพันธุ์พืชเหล่านี้ไปลองทำกันดูได้นะคะ นอกจากได้ความรู้และความท้าทาย เรายังได้ทักษะการทำสวนเพิ่มไปอีกด้วย สุดท้ายนี้ขอให้เพื่อน ๆ มีความสุขกับการปลูกต้นไม้กันนะคะ เย้!